Ithaka

Als ik dit schrijf, zitten we in de Florida Straits. De Golfstroom voert ons mee langs de Florida Keys. We hebben vannacht ons 12-uurs record gevaren. 75 mijl in 12 uur. Op enkele dagen tijdens onze reis was dat een dagafstand. Ironisch dat we er nog een record uit halen op onze laatste overtocht. De overtocht van Cuba naar de US. De laatste overtocht tussen twee landen aan deze kant van de oceaan. Zo vreemd. En tegelijk ook zo logisch.

Treurig voel ik me soms dat deze reis ten einde gaat komen. Het toekomstige gemis overheerst op die momenten. De zelfredzaamheid en volledige zelfbeschikking van het leven als cruiser zullen we in Nederland niet gaan vinden. Hoe we ons best ook zullen doen, je kunt gewoonweg niet om veel luxes van de moderne tijd heen. Winkels met een oneindige verscheidenheid aan voedsel zullen altijd binnen handbereik zijn, de verleiding van een wasmachine is waarschijnlijk te groot om te weerstaan, en op onszelf aangewezen zullen we ons niet voelen met altijd een stad of haven in zicht. Het grootste gemis wordt misschien wel de horizon, het één zijn met de elementen. Ook zullen er altijd verplichtingen zijn. Of tenminste verwachtingen. Alleen niet te veel hoop ik.

Kleine klusjes tijdens de laatste etappe op zee

Andere momenten kijk ik er naar uit om weer in Nederland te zijn. Het gemis van familie en vrienden is groot. Vooral op die momenten dat ik graag steun geboden had. Een luisterend oor of een schouder om op te huilen. En die momenten zijn er best vaak. Ook blijde momenten als geboortes, huwelijken of gewoon een dag met vriendinnen zijn een gemis. Verjaardagen kunnen we trouwens missen als kiespijn. Die zullen we in de toekomst ook graag blijven mijden. Bewust tijd voor elkaar vrijmaken. Samen tijd doorbrengen, praten, luisteren, lachen. Of zoals een vriendin het mooi omschreef; met aandacht. Dat zijn momenten waar ik erg naar uit kijk. Niet de verplichte samenkomsten waar iedereen ongeïnspireerd aan een tafel  zit. Waarbij je met je glas draait, nog maar eens een slok neemt en bedenkt waar je het verder met je buurvrouw over zal hebben. Het mooie weer? Een nieuwe auto? De nieuwste mode misschien? "Je ziet er prachtig uit! Waar heb je dat gekocht? Echt een plaatje". Dan nog maar een drankje want dan wordt het vanzelf gezellig. Dan raken de tongen los ...

Dankbaarheid overheerst. Deze reis was niet alleen een fysieke reis. De bestemmingen waren prachtig, de culturen evenzo, het avontuur groot. Echter, de mentale reis overstemt alle andere emoties. Ik kreeg de kans om uit het stramien te stappen. Ik las een prachtig boek, de Zahir, waarvan ik hieronder een gedicht zal plaatsen. In het boek noemt de schrijver dit stramien 'het verhaal dat ons verteld is'. Er wordt ons allen verteld hoe we ons leven moeten inrichten, wat normaal is en wat niet, wat er van je verwacht wordt. En vergis je niet, deze verwachtingen zijn overal aanwezig. Kijk maar eens om je heen. Zien onze levens er niet allemaal hetzelfde uit? Wonen doen we in een stenen huis, op een vaste plek. We dragen dezelfde kleding, rijden dezelfde auto. Onze kinderen leren dezelfde lessen op school. Wiskunde, taal en andere wetenschappen. We luisteren nagenoeg naar dezelfde muziek, volgen dezelfde les op de sportschool. We streven naar dezelfde zekerheden, een salaris om comfortabel van te leven (lees twee keer per jaar op vakantie, dezelfde vakantie als de buurman, een grote flatscreen tv, moet ik doorgaan?) en het liefst een spaarpot achter de hand. Dat verhaal dus. Dat verhaal heb ik mogen herschrijven. Ik heb er een hoofdstuk aan mogen toevoegen. In dit hoofdstuk leven we als nomaden op een boot, leven met de dag, in harmonie met de natuur. In dit hoofdstuk zijn we niet langer zoekende. In dit hoofdstuk zijn er geen zekerheden. Er zijn alleen maar meer vragen.

Puff & Antares re-united at last!

Het leven is één lange reis. Geen doelloze reis. Dat geloof ik niet. Dat kan ik niet geloven. Als het leven geen doel heeft, heeft de dood dat evenmin. En dat zou betekenen dat Jan's overlijden zinloos was. Ik geloof liever dat Jan's taak in dit leven volbracht was. Zijn inzet is elders vereist. Wij mogen dankbaar zijn voor zijn aanrakingen met ons in dit leven. Zo geloof ik dat onze reis verder gaat in Nederland. Welk doel mijn leven heeft, zal ik misschien nooit weten, maar een ding weet ik wel. Ik sta open voor de weg die me gewezen wordt.

Misschien klinkt dit alles u als idioot in de oren. Dat is ook deel van het verhaal. We geloven alleen wat we zien, horen, kunnen verklaren. Ook zo'n mooie: bewijzen. Misschien komt het omdat we denken dat het leven maakbaar is. En misschien komt dat omdat we geloven dat we niet meer afhankelijk zijn van de aarde, van de natuur. Dat we het universum, de goden, te slim af kunnen zijn. En als we het even niet meer weten, niet meer kunnen bewijzen, dan noemen we het toeval. Een les die ik geleerd heb de afgelopen jaren is dat het leven niet maakbaar is. Het leven deelt de kaarten. Het is aan jou om ze uit te spelen. De aarde, het heelal, het is een grote verbintenis. Toeval bestaat niet, zeker niet op zee.

Zo is het geen toeval dat we op de valreep nog onze lieve mede-vertrekkers van de Antares ontmoeten. Jaren van voorbereiding in Nederland deelden we samen. Toen de reis eindelijk begon, verloren we elkaar al in Portugal uit het oog. Nu, hier in Palm Beach Florida, zijn ze erbij om onze laatste etappe van deze reis te vieren. 

Ithaka

Als je doel Ithaka is en je vertrekt daarheen,

dan hoop ik dat je tocht lang zal zijn,

en vol nieuwe kennis, vol avontuur.

Vrees geen Laistrigonen en Kyclopen, of een woedende Poseidon;

je zult ze niet tegenkomen op je weg, 

als je gedachten verheven zijn, en 

je emotieje lichaam en geest niet verlaat.

Laistrigonen en Kyclopen, en de razende Poseidon

zul je niet tegenkomen op je weg,

als je ze al niet meedroeg in je ziel, en

je ziel ze niet voor je voeten werpt.

Ik hoop dat je tocht lang mag zijn,

de zomerochtenden talrijk zijn, en

dat het zien van de eerste havens

je een ongekende vreugde geeft.

Ga naar de warenhuizen van Fenicië,

neem er het beste uit mee.

Ga naar de steden van Egypte, en

leer van een volk dat ons zoveel te leren heeft.

Verlies Ithaka niet uit het oog;

daar aankomen was je doel.

Maar haast je stappen niet;

het is beter dat je tocht duurt en duurt

en je schip pas ankert bij Ithaka,

wanneer je rijk geworden bent

van wat je op je weg hebt geleerd.

Verwacht niet dat Ithaka je meer rijkdom geeft.

Ithaka gaf je een prachtige reis;

zonder Ithaka zou je nooit vertrokken zijn.

Het gaf je alles al, meer geven kan het niet.

En mocht je vinden dat Ithaka arm is,

denk dan niet dat het je bedroog.

Want je bent een wijze geworden, hebt intens geleefd,

en dat is de betekenis van Ithaka.

Konstantinos Kavafis (1863-1933)

Uit de Nederlandse vertaling van het boek 'O Zahir'