10.000 zeemijlen

Zit ik dan. Een bak emoties. Deze laatste dagen vallen zwaar. We gaan nu echt bijna naar huis. En dat zorgt voor een mix van gevoelens. Het wekt een diep verlangen naar thuis op. Is dat wat men heimwee noemt? Het is bijna zover, maar ons geduld wordt nog op de proef gesteld. Daarnaast een gevoel van opwinding. Nieuwe avonturen in Nederland liggen voor ons. De opdracht om buiten de lijntjes te blijven kleuren nemen we niet licht op. We hebben er steeds meer zin in. Kijken er naar uit. Ja, we zijn eigenlijk wel klaar om naar huis te gaan! Als we Puff aftuigen overvalt me toch een vlaag van verdriet. Het is voorbij. Deze droom is voorbij. Nu ja, niet zomaar voorbij. We hebben hem waargemaakt. En niet zomaar een droom. Een droom, een project dat in totaliteit 6 jaar in beslag heeft genomen. Dat is me nogal wat. Maar het waarmaken van dromen is inherent aan het wegstrepen van diezelfde droom van je lijst. Je kunt diezelfde droom nooit weer waarmaken. Wat ooit voor ons lag, ligt nu in herinneringen besloten achter ons. En dat is een moment om bij stil te staan. Ik laat er toch een kleine traan om.

Bijna kale Puff voor anker bij Palm Beach, Florida

Een voor een druppelen onze lieve mede-vertrekkers de Azoren binnen. De Nomad. De Spinvill. De Wildeman. De Blues. Begerto. Maverick Too. De Verleiding. We zijn blij dat ze veilig aankomen. Ze hebben er allemaal een uitdagende oversteek op zitten. Voor moeilijke oversteken deinzen vertrekkers gelukkig niet terug. Op hun eigen manier trotseren ze het weer, de zee en vinden hun weg terug over de Atlantische Oceaan. En ook dan overvalt me een emotie. Het gevoel dat wij daar ook hadden moeten zitten, aan een biertje in Café Sport. Het laat me niet los. Het is een naar gevoel. Het neigt naar ontevredenheid, naar misplaatste hebberigheid meer te willen. Maar dat is het absoluut niet lieve lezers. Dat zou onlogisch zijn want er is feitelijk gezien geen grotere luxe dan je boot op een transportschip zetten naar Europa en zelf het vliegtuig nemen. Het scheelt veel spanning, de risico's zijn zoveel kleiner en Puff komt er een stuk beter van terug. Maar feiten zijn geen gevoelens. En hoe oneindig groot mijn dankbaarheid ook is, wij hadden daar ook moeten zitten. Wij hadden Puff over de golven, langs stormen en door windstiltes moeten sturen. Wij hadden moeten afzien. Wij hadden kapot moeten zijn van de zenuwen over het laatste weerbericht. En wij hadden uitgeput en voldaan moeten staan juichen als de Azoren in zicht kwamen. En Jan had bij Jose aan tafel moeten zitten. En zo is het dus niet. Punt. Maakbaarheid, ik geloof dat ik daar de vorige keer al over geblogd heb...

Op de Intra Coastal Waterway Florida

Leon neemt de hoezen van de lieren. Daar zit flink wat zout onder. Het zit tussen het mechanisme van de lieren. "Die hebben een service beurt nodig", zegt hij. "Puff is toe aan een algehele service beurt", is daarop mijn antwoord. Ondanks onze goede zorgen voor Puff heeft zowel het dek als de romp een nieuwe laag verf nodig. Verder brengt ze het er nog steeds uitstekend vanaf. Ze is een knapperd hoor, onze Puff ;-). En we zijn blij dat we haar naar huis kunnen halen. Want het had ook anders kunnen lopen. Ik herinner me het baksteen-in-de-maag-gevoel toen we in Panamarina van boord gingen. Niet wetend wat de toekomst zou brengen. "Zouden we haar ooit nog zien?", was toen onze gedachte. Toen lag ze er ook helemaal kaal bij. Toen voor mogelijk onbepaalde tijd. Nu is het maar tijdelijk. In Nederland tuigen we haar weer op en zeilen we de Nederlandse zomer tegemoet. En zo is het ook. Vlinders hebben we in onze buik bij de gedachte dat we Puff een klein kneuterig haventje aan het IJsselmeer in varen. Of een tochtje (haha is maar een stukkie toch?) naar Engeland om een pint te halen in Pin Mill. De Wadden. En dat ene kleine haventje midden in het Reitdiep waarvan we de naam niet kennen. Ja dat haventje midden in de weilanden waar de kinderen rond de boot in de sloot zwemmen en de runderen langs de uiterwaarden grazen. Dat haventje staat hoog op onze Bucket list. Oh ja, en Nieuwjaar op Terschelling. Vlinders. Meer vlinders.

Op de dag dat ik dit schrijf zijn we twee jaar op reis. Twee jaar met onderbrekingen. Maar de onderbreking van ons leven van vóór de reis is misschien wel definitief. Een reis voor onbepaalde tijd wellicht? In het tweede jaar van onze reis werd Leon mijn man. En ik zijn vrouw. Over dromen waarmaken gesproken. De bruiloft was mooier dan in onze stoutste en meest romantische dromen. De herinnering aan de dagen in Curacao met alle ouders is nu ons dierbaarste bezit. We zeilden naar Colombia. Jaren geleden tijdens de voorbereidingen van onze reis lazen we over Colombia. Volgens de vaargidsen is het makkelijker om er maar voorbij te varen. Om vooral buiten de 1000 meter diepte lijn te blijven want daar zijn de zeeën rustiger. Ja, je kan Colombia ook aanlopen. Maar dan vaar je volgens de beroemde zeezeiler Jimmy Cornell door een gebied dat bekend staat om ruige zeeën en harde wind. Dat zouden we beslist niet doen was destijds onze gedachte. En de rest is history. Next kwam San Blas. Van de Pacific droomden we. Maar naar San Blas verlangden we. Deze bestemming lag immers binnen bereik. Het was die schatkist met fonkelende schatten. De heilige graal. We lieten ons verleiden, gaven ons over, verpandden er onze ziel. Het leven na San Blas zal nooit meer hetzelfde zijn.

San Blas. Where else? 

30 december 2015. Een zwart gat. We werden verscheurd. We stonden op met hoop en gingen naar bed met angst. Wat volgde was leegte, pijn, woede. Een zee van tranen. Een oceaan van verdriet. En ook toen vonden we een weg. Onze droom bleek nog niet ten einde. We namen een trip down memorylane en namen eind maart weer onze intrek op Puff. We dansten over de Caribische zee, 5 etmalen lang. Aan de horizon lonkte Cuba. Een cadeautje waarvan we niet dachten het te mogen uitpakken. Nog eenmaal volledig op onszelf aangewezen, padvinders op zoek naar de weg tussen riffen en mangroven. Tijdreizigers naar een lang vergane tijd. Het was de kers op de taart van onze onbeschrijflijk gave, grensverleggende, life-changing reis met elkaar en Puff. 

En dan is het einde daar. Bijna 10.000 mijl verder. Puff is er klaar voor. Zij krijgt een lift naar huis. Haar lift wordt verzorgd door SevenStar Yacht Transport op het schip Slotergracht. We keken nerveus toe hoe ze hing te spartelen in de banden die haar aan dek hesen van haar 'ride back home'. Wij wisten altijd al dat onze Puff een hoogvlieger is.

There she goes...

Ithaka

Als ik dit schrijf, zitten we in de Florida Straits. De Golfstroom voert ons mee langs de Florida Keys. We hebben vannacht ons 12-uurs record gevaren. 75 mijl in 12 uur. Op enkele dagen tijdens onze reis was dat een dagafstand. Ironisch dat we er nog een record uit halen op onze laatste overtocht. De overtocht van Cuba naar de US. De laatste overtocht tussen twee landen aan deze kant van de oceaan. Zo vreemd. En tegelijk ook zo logisch.

Treurig voel ik me soms dat deze reis ten einde gaat komen. Het toekomstige gemis overheerst op die momenten. De zelfredzaamheid en volledige zelfbeschikking van het leven als cruiser zullen we in Nederland niet gaan vinden. Hoe we ons best ook zullen doen, je kunt gewoonweg niet om veel luxes van de moderne tijd heen. Winkels met een oneindige verscheidenheid aan voedsel zullen altijd binnen handbereik zijn, de verleiding van een wasmachine is waarschijnlijk te groot om te weerstaan, en op onszelf aangewezen zullen we ons niet voelen met altijd een stad of haven in zicht. Het grootste gemis wordt misschien wel de horizon, het één zijn met de elementen. Ook zullen er altijd verplichtingen zijn. Of tenminste verwachtingen. Alleen niet te veel hoop ik.

Kleine klusjes tijdens de laatste etappe op zee

Andere momenten kijk ik er naar uit om weer in Nederland te zijn. Het gemis van familie en vrienden is groot. Vooral op die momenten dat ik graag steun geboden had. Een luisterend oor of een schouder om op te huilen. En die momenten zijn er best vaak. Ook blijde momenten als geboortes, huwelijken of gewoon een dag met vriendinnen zijn een gemis. Verjaardagen kunnen we trouwens missen als kiespijn. Die zullen we in de toekomst ook graag blijven mijden. Bewust tijd voor elkaar vrijmaken. Samen tijd doorbrengen, praten, luisteren, lachen. Of zoals een vriendin het mooi omschreef; met aandacht. Dat zijn momenten waar ik erg naar uit kijk. Niet de verplichte samenkomsten waar iedereen ongeïnspireerd aan een tafel  zit. Waarbij je met je glas draait, nog maar eens een slok neemt en bedenkt waar je het verder met je buurvrouw over zal hebben. Het mooie weer? Een nieuwe auto? De nieuwste mode misschien? "Je ziet er prachtig uit! Waar heb je dat gekocht? Echt een plaatje". Dan nog maar een drankje want dan wordt het vanzelf gezellig. Dan raken de tongen los ...

Dankbaarheid overheerst. Deze reis was niet alleen een fysieke reis. De bestemmingen waren prachtig, de culturen evenzo, het avontuur groot. Echter, de mentale reis overstemt alle andere emoties. Ik kreeg de kans om uit het stramien te stappen. Ik las een prachtig boek, de Zahir, waarvan ik hieronder een gedicht zal plaatsen. In het boek noemt de schrijver dit stramien 'het verhaal dat ons verteld is'. Er wordt ons allen verteld hoe we ons leven moeten inrichten, wat normaal is en wat niet, wat er van je verwacht wordt. En vergis je niet, deze verwachtingen zijn overal aanwezig. Kijk maar eens om je heen. Zien onze levens er niet allemaal hetzelfde uit? Wonen doen we in een stenen huis, op een vaste plek. We dragen dezelfde kleding, rijden dezelfde auto. Onze kinderen leren dezelfde lessen op school. Wiskunde, taal en andere wetenschappen. We luisteren nagenoeg naar dezelfde muziek, volgen dezelfde les op de sportschool. We streven naar dezelfde zekerheden, een salaris om comfortabel van te leven (lees twee keer per jaar op vakantie, dezelfde vakantie als de buurman, een grote flatscreen tv, moet ik doorgaan?) en het liefst een spaarpot achter de hand. Dat verhaal dus. Dat verhaal heb ik mogen herschrijven. Ik heb er een hoofdstuk aan mogen toevoegen. In dit hoofdstuk leven we als nomaden op een boot, leven met de dag, in harmonie met de natuur. In dit hoofdstuk zijn we niet langer zoekende. In dit hoofdstuk zijn er geen zekerheden. Er zijn alleen maar meer vragen.

Puff & Antares re-united at last!

Het leven is één lange reis. Geen doelloze reis. Dat geloof ik niet. Dat kan ik niet geloven. Als het leven geen doel heeft, heeft de dood dat evenmin. En dat zou betekenen dat Jan's overlijden zinloos was. Ik geloof liever dat Jan's taak in dit leven volbracht was. Zijn inzet is elders vereist. Wij mogen dankbaar zijn voor zijn aanrakingen met ons in dit leven. Zo geloof ik dat onze reis verder gaat in Nederland. Welk doel mijn leven heeft, zal ik misschien nooit weten, maar een ding weet ik wel. Ik sta open voor de weg die me gewezen wordt.

Misschien klinkt dit alles u als idioot in de oren. Dat is ook deel van het verhaal. We geloven alleen wat we zien, horen, kunnen verklaren. Ook zo'n mooie: bewijzen. Misschien komt het omdat we denken dat het leven maakbaar is. En misschien komt dat omdat we geloven dat we niet meer afhankelijk zijn van de aarde, van de natuur. Dat we het universum, de goden, te slim af kunnen zijn. En als we het even niet meer weten, niet meer kunnen bewijzen, dan noemen we het toeval. Een les die ik geleerd heb de afgelopen jaren is dat het leven niet maakbaar is. Het leven deelt de kaarten. Het is aan jou om ze uit te spelen. De aarde, het heelal, het is een grote verbintenis. Toeval bestaat niet, zeker niet op zee.

Zo is het geen toeval dat we op de valreep nog onze lieve mede-vertrekkers van de Antares ontmoeten. Jaren van voorbereiding in Nederland deelden we samen. Toen de reis eindelijk begon, verloren we elkaar al in Portugal uit het oog. Nu, hier in Palm Beach Florida, zijn ze erbij om onze laatste etappe van deze reis te vieren. 

Ithaka

Als je doel Ithaka is en je vertrekt daarheen,

dan hoop ik dat je tocht lang zal zijn,

en vol nieuwe kennis, vol avontuur.

Vrees geen Laistrigonen en Kyclopen, of een woedende Poseidon;

je zult ze niet tegenkomen op je weg, 

als je gedachten verheven zijn, en 

je emotieje lichaam en geest niet verlaat.

Laistrigonen en Kyclopen, en de razende Poseidon

zul je niet tegenkomen op je weg,

als je ze al niet meedroeg in je ziel, en

je ziel ze niet voor je voeten werpt.

Ik hoop dat je tocht lang mag zijn,

de zomerochtenden talrijk zijn, en

dat het zien van de eerste havens

je een ongekende vreugde geeft.

Ga naar de warenhuizen van Fenicië,

neem er het beste uit mee.

Ga naar de steden van Egypte, en

leer van een volk dat ons zoveel te leren heeft.

Verlies Ithaka niet uit het oog;

daar aankomen was je doel.

Maar haast je stappen niet;

het is beter dat je tocht duurt en duurt

en je schip pas ankert bij Ithaka,

wanneer je rijk geworden bent

van wat je op je weg hebt geleerd.

Verwacht niet dat Ithaka je meer rijkdom geeft.

Ithaka gaf je een prachtige reis;

zonder Ithaka zou je nooit vertrokken zijn.

Het gaf je alles al, meer geven kan het niet.

En mocht je vinden dat Ithaka arm is,

denk dan niet dat het je bedroog.

Want je bent een wijze geworden, hebt intens geleefd,

en dat is de betekenis van Ithaka.

Konstantinos Kavafis (1863-1933)

Uit de Nederlandse vertaling van het boek 'O Zahir'

Cuba - VS: De tijdmachine maakt overuren

De taxi scheert over de snelweg. Havana verdwijnt langzaam achter ons. We delen een taxi met twee andere reizigers en zitten comfortabel in de airco. Het landschap om ons heen veranderd in een groene vallei met uitgestrekte vlakten begrensd door heuvels. Het zijn dezelfde heuvels als waar we vorige week vanaf zee op uit keken. Het is al in de namiddag en wolken trekken samen boven de heuvels. We weten dat er aan de zee kant later op de middag een flink onweer zal losbarsten. Gelukkig hoeven we ons daar nu geen zorgen om te maken. Voor ons draait plotseling een paard en wagen de snelweg op. De bestuurder stuurt het paard met de wagen vlak langs de berm zodat het autoverkeer er geen last van heeft. Een bizarre aanblik is het wel. Net als de vrachtwagen, volgeladen met suikerriet, die een paar honderd meter verder de snelweg oversteekt.

Twee uur later bereiken we het dorpje Viñales. Onze bestemming voor de komende twee dagen. Het staat bekend om zijn mogotes. Mogotes zijn heuvels van kalksteen of marmer die abrupt en steil uit de grond oprijzen. Ze worden omringd door uitgestrekte vlakten. De hitte overvalt ons als we uit de taxi stappen. Gelukkig worden we voor de deur van onze nieuwe casa afgezet. We dumpen onze tassen en lopen het centrum in om wat te lunchen. De hitte. De vele straatverkopers. De souvenirshops. De toeristen. Even krijgen we een deja vu van de eerste ochtend in Havana. We slaan af en lopen weg van het centrum van het dorp. We vinden een rustiger gelegen restaurantje dat uitkijkt op een plein. Er is van alles te zien. Er komen achtereenvolgens ossen met wagen, paard en wagen, Amerikaanse oldtimers, een nieuwe Audi, een politieagent op motor, een vrachtwagen volgeladen met staande passagiers, een moderne toeristenbus en een fietstaxi voorbij. Dit moet wel het meeste diverse verkeer zijn dat we ooit op één kruispunt gezien hebben.

We zijn hier gekomen om te wandelen in het platteland tussen de mogotes. Vroeg in de ochtend vertrekken we. We zijn het dorp nauwelijks uit en we zien de eerste boer aan het werk op het land. Het begint te suizen in mijn oren. Ik word licht in het hoofd. Ik bevind me in een tijdmachine. Als de machine stopt, ben ik decennia terug gegaan in de tijd. Het land is recentelijk omgeploegd en grote brokken donkerrode aarde vormen de akker. Twee krachtige ossen ploegen langzaam door de akker. De boer staat op een ijzeren werktuig dat achter de ossen aansleept. Het gewicht van de boer houdt het werktuig in de aarde gedrukt. Het lijkt een primitieve manier om het land te egaliseren. De boer zal nog vele rondes moeten maken voordat dit het geval is. Witte reigers pikken de zaden uit de grond. Vogels fluiten. We wandelen door dorpjes, over paden en langs meren. Met op de achtergrond steeds de mogotes. Het land is erg vruchtbaar en zeer geschikt voor hoge kwaliteit tabaksplanten. Overal wordt het land bewerkt met ossen. We zien ook hoe het paard een cruciale rol heeft als vervoersmiddel, met personen of bepakking. Sommigen berijden hun paard met zadel, anderen zitten op een deken op de rug van het paard. Ze dragen rubberlaarzen en hoeden. Een lasso in de hand. We wandelen 4 uur door dit schilderachtige landschap. Onze benen kleuren roodbruin van het stof en ik begin mijn kuiten te voelen. Rond lunchtijd stappen we weer in de tijdmachine en reizen we terug naar de tegenwoordige tijd. We strijken neer in een restaurantje en bestellen een sandwich en biertje. 

Droogschuur voor tabaksbladeren

We zijn een dag of vier op pad. We ondervinden dat het reizen over land vermoeiend is. Hele dagen op pad, wandelend door een stad of het platteland. Veel indrukken. In de middagen zijn er vaak loze uurtjes. Dan willen we even rusten en trekken we ons terug op de kamer. Maar veel is er niet te beleven op de kamer en al snel springen we onder de douche en trekken er toch weer op uit. We beginnen Puff te missen. Ons huisje. We worden geconfronteerd met de grote luxe van de afgelopen jaren. Reizen met je eigen huis. Zeilen gaat langzaam, is niet altijd makkelijk en er zijn risico's. De boot is niet groot, je zit op elkaars lip (vinden we helemaal niet erg) en het ontbreekt aan veel luxes van de tegenwoordige tijd. Maar het is de beste manier om iets van de wereld te zien. Te ervaren. De beste manier om jezelf tegen te komen. Te leren over het leven. En met deze kennis keren we een dag later terug naar de marina, terug naar Puff. 

We hopen binnen enkele dagen verder te varen naar Florida of misschien nog een week Bahama's. Als we het weer checken wordt duidelijk dat dit er niet in zit. We moeten zeker een week wachten op weer voor de oversteek. De Bahama's kunnen we op onze buik schrijven. Maar het weer is de baas. We merken dat het tropische zomerseizoen begint. Vanaf eind mei komen de eerste 'tropical waves' vanaf de oceaan de Carieb binnen zetten. Dit zijn verstoringen in de atmosfeer die veelal beginnen in de Kaap Verdische Eilanden voor de kust van Afrika. Ze kunnen uitgroeien tot een tropische depressie of zelfs een orkaan in de maanden juni tot en met oktober. De eerste tropische depressie van 2016 blijkt enkele dagen later een feit. Ze ligt noordoost van de Bahama's en trekt richting het vaste land van Amerika. Het wordt tijd om de oversteek te wagen voordat de volgende tropical wave ons bereikt. We gooien los en zeilen met rustig zeilweer richting de VS. De wind laat het hier en daar afweten maar met de Golfstroom van 3 knopen in onze kont blijven we een goede vaart houden. Het wordt een makkelijke oversteek. Totdat...

Het begint me te duizelen. Ik doe mijn ogen dicht en hou me vast aan Puff. Ik word in het rond geslingerd, rond en rond en rond. Als ik tot stilstand kom, ben ik in het  DOLLAR-tijdperk beland. Florida. In de lucht zie ik een snelweg van kleine marcherende LEGO-vliegtuigen. De snelweg leidt naar en van het vliegveld van Fort Lauderdale. Instinctief bukken we ons als er vanuit de tegenovergestelde richting een vliegtuig laag overkomt met een weinig tot de verbeelding overlatende reclameboodschap. Als we de boeg van Puff de havenmonding in sturen, komt er een kudde losgeslagen spaceshuttles op ons af. De ene raast ons nog sneller dan de ander voorbij. Het gevaar komt uit alle hoeken. Met een ruk draai ik mijn hoofd om om te zien welk gevaar ons bejegent. Het is een zondag en jong en oud trekt erop uit met alles wat zich boot mag noemen. Zolang er maar een grote motor achter brult. 

Als we de chaos in de lucht en de kudde wilde boten om ons heen proberen weg te filteren, zien we dat er voor ons een cargo schip naar binnen geloodst wordt. Focus. We haken achter dit schip aan en varen de havenmonding in. We voegen op deze feestdag - het is Memorial Day weekend- in op de smalle en uiterst drukke Intercoastal Waterway. Dit ondiepe binnenlandse vaarwater loopt parallel aan de kust van Florida van zuid naar noord. Langs de kant staan gelikte villa's met minimaal een 50-voets motorjacht aan de prive steiger. Ik zie een luxe en overdaad die ik niet eerder gezien heb. Deze wereld ken ik alleen van tv. Ja, USA, het is net als op TV.

Een mijl of 2 verderop pikken we een mooring op en proberen tot rust te komen. Mijn hersenen schreeuwen 'overload overload overload'. In dit tijdperk verblijven we de komende weken totdat we in de shuttle van Arke stappen die ons terug zal brengen naar het heden in Nederland.